Kategoria: Zwierzyna płowa

Jeleń sika, inaczej zwany jest też jeleniem plamistym. Posturą ciała przypomina jelenia szlachetnego, jednak wielkością zbliżony jest do daniela, do którego jest podobny. Długość ciała od 125 cm do 150 cm, wysokość w kłębie wynosi 85 cm. Masa ciała – byki do 50 kg, łanie są mniejsze.

Jeleń sika nie jest gatunkiem rodzimym. Pochodzi ze wschodniej Azji – Chiny Mandżuria, Korea i Japonia. Do Polski sprowadzono go podobnie jak daniela jako zwierzę parkowe na przełomie XIX i XX wieku. Największe skupiska jelenia sika w Polsce występują na Śląsku, w okolicach Pszczyny oraz w województwie warmińsko-mazurskim, niedaleko Elbląga, a także w rejonie Pasłęka i Braniewa.

Latem, suknia u osobników dorosłych jest rudawo-brunatna z drobnymi żółtawo białymi plamkami na bokach i grzbiecie. Zimą suknia ciemnieje jest koloru ciemno brunatnego, a cętki stają się mniej widoczne. U byków z wiekiem coraz bardziej widoczna jest na szyi grzywa.

Podobnie jak u jelenia szlachetnego na tylnych badylach poniżej stawu skokowego widoczne są jasne plamki pokrywające gruczoły metatarsalne zwane też gruczołami piętowymi.

Ciele po urodzeniu jest również barwy rudawej z biało-żółtymi plamkami.

Głowa mała, świece duże z widocznymi rowkami łzowymi. Łyżki duże i bardzo ruchliwe. Wzdłuż grzbietu przebiega wyraźniejsza ciemniejsza pręga. Podbrzusze i wewnętrzne strony cienkich ale mocnych badyli są białe – zdecydowanie jaśniejsze od reszty sukni.

Badyle zakończone racicami, powyżej których wyrastają szpile, usytuowane na tyle wysoko, że w spokojnym tropie nie odbijają się wcale, widoczne są dopiero w tropie gonnym (w biegu).

Na zadzie widoczne białe lustro z ciemną obwódką, kwiat jelenia sika jest wyraźny, biały z czarną pręgą po środku długości ok 20-25cm.

W Polsce jeleń sika zmienia suknię 2 razy w roku pod koniec maja z zimowej na letnią oraz we wrześniu – październiku z letniej na zimową.

Byk co roku nakłada poroże, jednak nie tak okazałe jak jeleń szlachetny. W ósmym miesiącu u byka jelenia sika wykształcają się możdżenie, na których w drugim roku życia nakładane jest zazwyczaj poroże szpicaka – krótkie tyki długości ok. 10-15 cm. W trzecim roku typową formą jest również szpicak jednak tyki u takiego byka są dłuższe i grubsze z wyraźną różą. W czwartym roku życia byk osadza poroże szóstaka bądź słabego ósmaka. U dojrzałych byków przybiera ono formę ósmaka, rzadziej dziesiątaka, a tylko wyjątkowo dwunastaka. Poroże zrzucane jest w marcu lub kwietniu. Wycieranie następuje z końcem sierpnia i we wrześniu.

Jeleń sika ma 34 zęby. Wzór zębowy 0 1 3 3 / 3 1 3 3

Najbardziej sprzyjającym środowiskiem dla jelenia sika są gęste lasy liściaste i mieszane, obfite w runo i podszyt, zbiorniki wodne i mokradła. Bardzo preferowane jest również otoczenie łąk. Nie wymaga dużych kompleksów leśnych. Dobrze aklimatyzuje się również w parkach. Jelen sika żywi sie zarówno pędami – gałązkami drzew i krzewów, korą, pączkami,  jak i trawami oraz ziołami.

W Polsce rykowisko jelenia sika zwane gwizdowiskiem przypada na przełom września i października – czasem trwa nawet do końca listopada.  W okresie godowym byk gwiżdże najintensywniej po zmroku, gdyż właśnie wtedy następuje dobowy szczyt aktywności tego gatunku. Po raz pierwszy byki biorą udział w rui w wieku 3-4 lat.

Łanie osiągają dojrzałość płciowa w drugim roku życia, pierwsze ciele rodzą w trzecim roku życia. Byk stadny zazwyczaj gromadzi harem rujnych łań, lecz czasami zdarza się, że łanie wybierane są pojedynczo z chmary. Co ciekawe byki jelenia sika są bardzo wrogo nastawione do byków jelenia szlachetnego i często zdarza się, że w łowiskach gdzie współwystępują są przeganiane. Okres ciąży u łań trwa ok. 7-8 miesięcy.

Cielęta przychodzą na świat na przełomie maja i czerwca. Łania rodzi zazwyczaj jedno, czasem dwa cielaki. Laktacja trwa ok. 3-4 miesięcy.

Poza okresem godowym jeleń sika żyje w jednopłciowych chmarach, których liczebność w Polsce jest niewielka ok. 2-7 sztuk.

Byki przez większość roku przebywają w męskich chmarach gdzie można wyróżnić pewne statusy socjalne – byki dominujące, byki podporządkowane, migranty oraz niedojrzałe chłysty. Co ciekawe, czasami byki jelenia sika tworzą zimą wspólne chmary wraz z bykami jelenia szlachetnego. Przy łaniach pozostają jedynie cielęta, wspólnie tworzą rodzinne chamry liczące 8-12 sztuk.

Ma doskonale rozwinięty wzrok – szczególnie wyczulony na ruch – słuch oraz węch. Wolno żyjący jest bardzo ostrożny i unika kontaktu z człowiekiem. Wydaje ostrzegawcze dość wysokie dźwięki podobne do świstu kozicy jednak o nieco silniejszym natężeniu.

Okresy polowań

• Byki, łanie, cielęta – od 1 października do 15 stycznia

Zasady selekcji:

• Stabilna populacja 1:1 lub 1:1,2 na korzyść łań – np. 10 byków, do 10 – 12 łań.
• Przyrost zrealizowany wynosi od 20 do 35% wiosennego stanu populacji i zależy od wielu czynników, takich jak presja drapieżników, srogiej zimy, kłusownictwa itp.
• Pozyskanie zwierzyny w grupach płciowych powinno przedstawiać się następująco: 40 % byki, 40% łanie i 20% cielęta.

Obecnie w Polsce jest ich około 300 – 350 sztuk.

Daniel podobnie jest gatunkiem nierodzimym. Jego ojczyzną są rejony basenu Morza Śródziemnego oraz Azji Mniejszej. Do Europy sprowadzono daniela na przełomie XVI i XVII wieku jako zwierzę parkowe.

Obecnie w Polsce największe skupiska daniela występują w zachodniej części kraju, choć można go spotkać także na Mazurach.

Daniel jest zwierzęciem szybko akomodującym się w nowym środowisku przez co występuje w różnych środowiskach. W Polsce zasiedla najczęściej bory mieszane z przewagą sosny oraz znacznym udziałem dębów, świerków i buka. Występuje w różnych typach siedliskowych lasów. Jednak idealnym biotopem danieli są niewielkie kompleksy leśne ze znacznym procentem łąk. W sumie nie jest wymagający siedliskowo.

Daniel jest zwierzyną średniej wielkości o krępej – w porównaniu do sarny czy jelenia – budowie ciała, na co wpływa dość masywnie zbudowany tułów oraz krótkie badyle. Długość zwierzęcia dochodzi do 140 cm, wysokość w kłębie ok. 100 cm. Byk ma ciało o masie do 50 kg, łania jest zdecydowanie mniejsza do 35 kg.

Suknia daniela latem zazwyczaj czerwonawo-brunatna lub rudawo-brązowa z biało-żółtymi plamkami, zimą zazwyczaj ciemno-płowa ze zlewającymi się plamkami. Dość częstym zjawiskiem u daniela jest albinizm (białe umaszczenie sukni) jak i melanizm (czarne ubarwienie sukni), które są powodem chowu wsobnego (hodowla w pokrewieństwie). Daniele charakteryzują się największą różnorodnością sukni zazwyczaj ubarwienie jest we wszystkich odcieniach brązu.

Brzuch i wewnętrzne strony badyli zdecydowanie jaśniejsze. Na grzbiecie dobrze widoczna ciemna pręga. Lustro jest białe z ciemniejszą obwódką. Kwiat dość długi 20-25 cm, dobrze widoczny, od spodu biały, na zewnątrz czarny. Daniel zmienia suknie dwa razy w roku – na przełomie maja i czerwca oraz w październiku.

Szpile na badylach ulokowane jeszcze wyżej niż u jelenia, dlatego nawet w tropie gonnym daniel nie pozostawia ich odcisków.

Byki co roku nakładają poroże, które może przybierać formę badyli lub łopat z zatokami i wyrastającymi palczasto sękami. W zależności od formy poroża nazywać go można:

• Badylarzem
• Łyżkarzem
• Półłopataczem
• Łopataczem

Pierwsze poroże wyrasta u młodych byków w drugim roku życia, najczęściej w formie szpiczaka, ale bez róży. W kolejnych latach poroże osadzone na możdżeniach ma już widoczną różę, oczniak i opierak, a tyka na końcu może ulegać spłaszczeniu tworząc tzw. łyżkę. Są to początki formowania się łopat, które w kolejnych latach rozwijają się do coraz większych rozmiarów.

Byki w 3 roku życia, nakładają swoje drugie poroże, które przyjmuje zazwyczaj formę szóstaka, ósmaka lub dziesiątaka z oczniakiem, opierakiem oraz mniej lub bardziej rozszczepionym grotem lub widlicą. Odnogi znajdujące się w górnej części tyki często wykazują już stasiemcenia. Byka daniela z taką formą poroża nazywamy łyżkarzem.

W 4 roku życia byki nakładają podobne poroże jak w roku poprzednim, ale jego masa jest zdecydowanie większa. Stasiemcenie nad opierakami przybiera kształt małej łopaty z niewielkimi sękami oraz czasami z zaczątkiem ostrogi. Mocne, przyszłościowe byki daniela w tym wieku mogą nawet nałożyć poroże łopatacza, jednak łopata osadzona będzie wysoko nad opierakami. Łopata takich byków jest krótka, z wyraźnymi sękami oraz niewielką ostrogą, a byka  z taką formą poroża nazywamy półłopataczem.

Od 5-6 roku życia byki nasadzają coraz większe łopaty. Kulminacja rozwoju poroża w polskich warunkach przypada na 8-11 rok życia. Po okresie kulminacji następuje dość szybkie uwstecznianie się łopat. Poroże staje się coraz krótsze, maleje powierzchnia łopat oraz ilość sęków, mocno skraca się oczniak, a także często zanika opierak.

Poroże zrzucane jest wiosną, w kwietniu i w maju. Nowe wycierane jest na przełomie sierpnia i września. Jak to zazwyczaj bywa u jeleniowatych, najwcześniej wycierają łopaty stare byki, natomiast najpóźniej młode osobniki. Podobnie jak z wycieraniem, najpierw zrzucają poroże stare byki, a później młode samce.

Daniel ma łącznie 32 zęby. Wzór zębowy 0 0 3 3 / 3 1 3 3. Po uzębieniu można ustalić wiek odstrzelonej zwierzyny.

Zwierzę ma bardzo dobry słuch, wzrok i doskonale wietrzy. W razie zagrożenia ucieka w charakterystyczny sposób, trzymając łeb i kwiat uniesione prosto do góry, a od podłoża odbija się równocześnie czterema badylami. Daniel wydaje kilka różnych dźwięków – łania beczeniem porozumiewa się z cielęciem, te zaś odzywają się piskiem. Czasem też wydaje głos podobny do miauczenia. W momentach zagrożenia z kolei wydaje wysokiego tonu bek. Byk natomiast w czasie bekowiska wydaje głos przypominający zgrzytliwe chrapanie.

Daniel jest zwierzęciem pobierającym pokarm mieszany z przewagą traw. Generalnie preferuje pokarm „miękki”. W okresie wiosenno-letnim ważną rolę w diecie ogrywają liście oraz pędy drzew i krzewów, natomiast w okresie jesienno-zimowym daniel zgryza pędy roślin iglastych. Do najchętniej zjadanych należą dzika jabłoń, jesion, buk, brzoza. Przysmakiem daniela są wszelkie owoce leśne – jagody, jeżyny, a także kasztany czy żołędzie. Nie gardzi także płodami rolnymi.

Ruja danieli, zwana bekowiskiem, rozpoczyna się w połowie października i trwa do początki listopada, niekiedy przedłuża się nawet do grudnia.

Przed okresem godowym byki wygrzebują w ziemi kilka dołków rujowych, tzw. kołysek o średnicy około 3 metrów usytuowanych niedaleko siebie. To w nich następuje krycie łań i odpoczynek byków po kopulacji. Byki oddają mocz do dołków rujowych i wydzielają specyficzny zapach przywabiający łanie.

U danieli znane są dwa zachowania godowe:

• Byk gromadzi chmarę łań, której pilnuje przed innymi bykami. Cielaki i młode byki nie biorące udziału w bekowisku trzymają się w osobnych chmarach.
• Byki strzegą własnych terytoriów i oczekują na łanie, które odwiedzają terytoria różnych byków i same wybierają kandydatów do godów.

Daniele często walczą ze sobą o terytoria lub względy łań. Po bekowisku samce zaszywają się w swoich ostojach i intensywnie żerują, a łanie wracają do swoich chmar.

Łania osiąga dojrzałość płciową w drugim roku życia, pierwsze cielę rodzą zatem w trzecim roku życia. Ciąża u daniela trwa ok 7-8 miesięcy (225 – 230 dni). Jedno bądź dwa cielęta, bardzo rzadko trzy cielęta przychodzą na świat w czerwcu. Po około tygodniu młode mogą swobodnie podążać za samicą, która wraca z nimi do chmary. Okres laktacji trwa do następnej rui samicy – ok. 4 miesięcy. Zdarza się, że młode karmione są nawet do grudnia.

Daniel żyje w chmarach średniej wielkości. Można zaobserwować następujące typy chmar:

• łań z młodzieżą,
• męski byków,
• mieszany,
• młodzieży.

Ugrupowania rodzinne łączą się w większe chmary składające się z łań, ich potomstwa z bieżącego oraz poprzedniego roku oraz samotnych łań – co jest podstawowym zgrupowaniem w okresie pomiędzy bekowiskiem a cieleniem się łań. Areał chmar byków jest mniejszy i ograniczony do terenu dobrze osłoniętego (bezpiecznego), w porównaniu z większym areałem chmar łań i młodzieży, obejmujących więcej powierzchni otwartych. Zachowanie terytorium ogranicza się do samców podczas rui i samic w okresie wycieleń.

W ciągu roku chmary prowadzi licówka, w czasie bekowiska stadu przewodzi byk stadny, który odgania chłysty i półciołki (młode byki przebywające w czasie bekowiska w pobliżu chmary).

Co ciekawe, daniel w odróżnieniu od pozostałych jeleniowatych prowadzi dzienny tryb życia. Jest mało płochliwy i ciekawski.

Szczyt rozwoju fizycznego daniela następuje około 7-go roku życia.

Do polowań na daniele używać się powinno broni gwintowanej i myśliwskiej amunicji półpłaszczowej o energii pocisku nie mniejszej niż 2.000 J w odległości 100 metrów od wylotu lufy. Taką energię mają pociski kalibru .243 Winchester i większe. Wolno także używać broni gładko lufowej i amunicji kulowej, ale w takim przypadku maksymalna odległość strzału ograniczona jest do maksymalnie 40 metrów.

Według GUS w 2015 roku populacja danieli w Polsce wynosiła 27.542 sztuki.

Fot: Internet

Jeleń jest drugim co do wielkości (tuż po łosiu) zwierzęciem z rodziny jeleniowatych. Według GUS w 2015 roku w Polsce żyło 213,5 tys. jeleni, w tym w województwie warmińsko-mazurskim 27,2 tys. sztuk.

Posiada smukłą i harmonijną budowę ciała. SUKNIA latem ma odcień brunatno-rudawy. Zimą natomiast ma zabarwienie bardziej płowe, szare, a włos jest bardziej gęsty i niemal dwa razy dłuższy niż latem. Cielęta są barwy rudobrunatnej z żółtawobiałymi plamkami na bokach ciała, które zanikają po kilku tygodniach życia.

Wraz z dojrzewaniem u byków tworzy sie na szyi GRZYWA, która z wiekiem staje się coraz wyraźniejsza i dłuższa. Jest szczególnie dobrze widoczna w sukni zimowej.

Jeleń zmienia suknię dwa razu w roku. Linienie rozpoczyna się u starszych osobników z końcem kwietnia, w maju – u większości, a w czerwcu u osobników o słabej kondycji. Zimowa sierść zaczyna rozwijać się we wrześniu i w ciągu października następuje zmiana sukni na zimową.

LUSTRO – wydłużona plama na pośladkach – latem jest brązowo-żółta, zimą żółto-biała. KWIAT krótki, ale dobrze widoczny na tle lustra.

Na zewnętrznych stronach BADYLI, poniżej pięty, widoczne są pęczki dłuższych włosów pokrywających gruczoły metatarsalne (PIĘTOWE). Wydzielina tych gruczołów znakuje przebytą przez jelenia drogę. Byki posiadają także gruczoły „przyodbytowe”, których wydzielanie jest szczególnie mocne w okresie rykowiska.

Strona brzuszna i wewnętrzne strony badyli jaśniejsze. Badyle silne, proporcjonalne w stosunku do sylwetki i masy jelenia, zakończone racicami.

ŁYŻKI (uszy) dość duże w stosunku do łba, co szczególnie widoczne jest u łań. ŚWIECE (oczy) duże i wyraźne. W dolnym kąciku świec znajduje się łzawica, w której w okresie godowym wydziela się substancja zapachowa.

Jelenie dobrze widzą kolor niebieski, natomiast czerwony, pomarańczowy i zielony odbierają jako odcienie szarości. Ich wzrok jest bardzo wrażliwy na ruch, a budowa oczu pozwala na dobrą orientację w ciemnościach.

Waga jelenia w Polsce waha się w granicach: 70 – 120 kg u łań (przeciętnie 75 kg), 100 – 250 kg u byków. Długość dochodzi do 230 cm, wysokość w kłębie 120 – 140 cm. Łania jest dużo mniejsza od byka.

Samce noszą poroże nadające ich sylwetce swoiste piękno.

Jeleń szlachetny występuje na terenie całej Europy, w części Azji i Północnej Afryce. Wszędzie tam, gdzie występują duże kompleksy leśne.

Fot: travelblog.viator.com

Jeleń wykazuję wyraźną zmienność sezonową. Latem występuje przede wszystkim w bogatych w podszyt lasach liściastych i mieszanych, w których bliskim otoczeniu występują łąki śródleśne i bagienka. Zimą natomiast, najczęściej bytuje w borach sosnowych o dużym udziale młodników.

Do najważniejszych czynników wpływających na zachowanie jelenia są: pokarm, środowisko bytowania, warunki atmosferyczne oraz interakcje z innymi zwierzętami. W warunkach spokoju jeleń prowadzi dzienny tryb życia, jednak naturalny tryb aktywności dobowej bardzo często zakłócany jest przez człowieka, wszelkiego rodzaju owady czy też drapieżniki.

W sąsiedztwie ich siedlisk powinny znajdować się łąki, pastwiska lub duże polany, na których jelenie mogą spokojnie żerować. Konieczny jest dostęp do wody, gdyż jelenie lubią kąpiele błotne. Po nich malują pnie pobliskich drzew.

Do najważniejszych składników diety jelenia należą drzewa i krzewy, które dostarczają pokarm w postaci pędów, kory czy liści. W znacznie mniejszym stopniu jeleń żywi się żerem zielnym – trawą, mchem, ziołami, porostami, a także owocami, kasztanami, brukwią, żołędziami, a w czasach niedostatku roślinami na polach. Do najbardziej preferowanych przez jelenia gatunków drzew należą: sosna, grab, brzoza, dąb, olsza, topola. W zależności od pory roku zmienia się stosunek żeru pędowego do żeru zielnego. Wiosną wynosi on ok. 50% – 50%, latem – 40% – 60%, jesienią – 60% – 40%, zimą natomiast – 70% – 30%. Dzienne zapotrzebowanie to około 10-12 kg żeru podstawowego.

U jelenia szlachetnego można zaobserwować wysoko rozwinięty system społeczny opierający się na matriarchacie. Łanie opiekują się swoim potomstwem aż do 3 roku życia potomstwa. U byków poziom stadności jest nieco niższy. W obrębie chmary można wyodrębnić grupy rodzinne składające się z łani i jej potomstwa z bieżącego oraz poprzedniego roku. Często do chmar okresowo dołączają się zwierzęta samotne.

Byki w przeciwieństwie do kozłów nie bronią aktywnie areału swojego terytorium. Najlepsze tereny zajmowane są przez chmary łań z potomstwem i tam też odbywa się rykowisko jak i wycielenia. W chmarach byków istnieje wyraźna hierarchia dominacji aż do zrzucenia poroża. Po nasadzeniu nowego poroża pojawia się nowa hierarchia, która może być zupełnie odmienna od poprzedniej. W rykowisku biorą udział jedynie najsilniejsze byki w wieku 6-9 lat prowadząc między sobą bardzo zacięte walki.

RYKOWISKO – okres godowy jeleni przypada na drugą połowę września i początek października. W tym czasie dojrzałe byki gromadzą wokół siebie CHMARY złożone z kilku do kilkunastu łań i pilnie ich strzegą przed innymi bykami. Czasem takim chmarom towarzyszy kilka młodych byków nazywanych CHŁYSTAMI. One jednak odpędzane przez byka stadnego nie biorą bezpośredniego udziału w rykowisku. Obecność chłystków wzmaga intensywność rykowiska pobudzając byki stadne do stałej gotowości i aktywności co objawia się wzmożonym ich rykiem.

Fot: National Geographic

Przed samym rykowiskiem byki intensywnie żerują – nazywane są wówczas KRAŚNYMI (tłustymi), ponieważ później, przez cały okres godów są skupione wyłącznie na pilnowaniu własnych chmar i nie pobierają pożywienia, tracąc przy tym nawet 20% masy ciała (BYKI SPADŁE).

W okresie rykowiska często można usłyszeć charakterystyczne ryki – w ten sposób byki stadne oznajmiają swoje władanie nad chmarą i ostrzegają rywali przed zbliżaniem się do niej. Pozostałe dojrzałe byki, które nie mają własnej chmary starają się je odbić i przegonić byka stadnego lub choćby odbić jedną łanię. Prowokuje także do starcia, aby w walce zdobyć panowanie nad chmarą. Byki ryczą szczególnie intensywnie o zmroku, nocą i o świcie.

Po rykowisku byki stadne opuszczają chmary, zaszywają się w swoich ostojach i zaczynają intensywnie żerować, aby przed zimą odzyskać utraconą masę. Łanie z młodymi pozostają w rodzinnych chmarach. Przewodzi im doświadczona łania zwana LICÓWKĄ.

Stare jelenie po okresie kulminacji rozwoju gromadzą coraz mniej liczne chmary – często towarzyszą im dwie, lub tylko jedna samica. Stare byki często żyją samotnie lub w towarzystwie jednego młodego byczka – ADIUTANTA.

Łania osiąga dojrzałość płciową w drugim roku życia. Ciąża u łań trwa około 8 miesięcy (33 – 34 tygodnie). Na przełomie maja i czerwca na świat przychodzi najczęściej jedno, czasami dwa cielaki. Łania karmi młode mlekiem przez około 5 miesięcy, ale już po 2 tygodniach próbują one pobierać pokarm roślinny.

W czasie cielenia łanie odganiają swoje roczne potomstwo, które łączy się w tym czasie w luźne ugrupowania przebywające w bliższym lub dalszym otoczeniu matki. Po wycieleniu natomiast łania z powrotem dopuszcza do grupy ‚roczniaki’. Byki zrywają więzy z grupą matriarchalną nieco wcześniej od łań łącząc się w męskie chmary, w których przebywają przez prawie cały rok.

W pierwszym okresie życia suknie cieląt pokryta jest jaśniejszymi centkami, które wraz z dojrzewaniem znikają. Charakterystyczny jest brak zapachu młodych zaraz po wycieleniu, co uniemożliwia zlokalizowanie ich węchem przez drapieżniki. Jest to wspólna cecha wszystkich jeleniowatych.

Najaktywniejszy rozwój przypada na pierwsze 5 lat życia jelenia. Najlepszą kondycję oraz maksymalną wielkość osiągają w wieku 6-10 lat. Po 10 roku życia następuje spadek. Jelenie dożywają do 20-go roku życia.

Rozwój poroża:

Na MOŻDŻENIACH wyrastają TYKI, na tykach pojawiają się ODNOGI.

Szczytowe odnogi często tworzą koronę – jeżeli na końcu tyki znajdują się trzy lub więcej odnóg – takie byki nazywamy KORONNYMI.

Poszczególne tyki nazywamy: oczniaki, nadoczniaki, opieraki, korony.

Określenia WIEŃCÓW (poroży) biorą swoją nazwę od liczby odnóg na tyce. W przypadku nierównej liczby nazwę tworzy się od większej liczby odnóg, dlatego tez zawsze ma on formę liczby parzystej.

Kolejno od najmłodszych lat byk może być: szpiczakiem, widłakiem, szóstakiem, ósmakiem, dziesiątakiem. Jeżeli liczba odnóg na każdej tyce jest jednakowa byka określa się mianem regularnego, np. dwunastak regularny. Jak nie, jest nieregularny. Tyki poroża wyrastają na możdżeniach i na samym dole tworzą RÓŻĘ.

Byki zrzucają poroże wczesną wiosną, już od połowy lutego do kwietnia. Po zrzuceniu wieńca byk staje się GOMÓŁĄ. Zrzucanie i nakładanie poroża nie są jednoczesne u wszystkich byków, ale zależne są od wieku. Starsze byki wcześniej zrzucają i wcześniej nakładają nowy wieniec, młode później.

W początkowym okresie wzrostu poroże pokryte jest SCYPUŁEM, który zwierzę wyciera od końca czerwca do sierpnia o pnie i gałęzie młodych drzew i to właśnie soki roślin nadają wieńcom charakterystyczne ubarwienie.

Kulminacja rozwoju poroża u jeleni przypada na 12-14 rok życia i do tego czasu wieńce mogą przybierać coraz większe rozmiary. Po tym okresie następuje uwstecznienie formy rozwoju poroża.

Jeleń ma łącznie 34 zęby. Może zdarzyć się, że GRANDLE w uzębieniu jelenia nie występują.  Po stanie uzębienia (oraz na podstawie możdżeni) można oszacować wiek jeleni.

Płeć jeleni określa się na podstawie ich zachowań, wyglądu zewnętrznego – sylwetki, kształtu głowy i ubarwienia części twarzowej, a pomocniczo także kształtu i formy poroża.

Okresy polowań:

• Byki – od 21 sierpnia do końca lutego
• Łanie – od 1 września do 15 stycznia
• Cielęta – od 1 września do końca lutego

Minimalna energia pocisku w odległości 100 metrów od wylotu lufy nie może być mniejsza niż 2.000 J, najbardziej rozsądne jest stosowanie broni o kalibrach 7 mm i większych.

Do jeleni w miot wolno strzelać na polowaniu zbiorowym z ambon, jeżeli z ziemi to po uzyskaniu zgody prowadzącego polowanie i strzał musi być oddany z gwarancją bezpieczeństwa.